اجرای اصلاحات و بهبود عملکرد یک سازمان در مقابل زنجیره مستلزم نوع دیگری از همکاری است که متمایز از همکاری های داخل سازمانی است. واژه زنجیره تأمین، به معنی شراکت با سازمان های خارجی به منظور عملکرد بهتر در تمام فعالیت هاست. در عملکردهای زنجیره، معمولا شرکای تجاری ای وجود دارند که وظیفه تأمین مواد و یا توزیع محصولات را بر عهده می گیرند. برقراری روابط مناسب با این شرکاء موجب ایجاد فرصت های جدید برای زنجیره و تسریع پیشرفت ها می گردد و از سوی دیگر روابط نامناسب و ضعیف، تاثیرات معکوس در بر دارد.
اغلب سازمان ها با سوالاتی مختلف در مورد شراکت مواجه می باشند:
بسیاری از شرکت ها تلاش می کنند تا شرکای مناسب و خلاقی را در زنجیره خود به کار گیرند. نمونه های موفقی از همکاری بین شرکت ها وجود دارد که نمونه ای از آن، همکاری شرکت های فعال در زمینه تجارت الکترونیک (Clicker)، با زنجیره های خرده فروشی (Brick) می باشد که بدین طریق با شراکت این دو سازمان کل زنجیره تأمین پوشش داده شود. یک مثال بارز دیگر همکاری شرکت های ساخت و تولید پیمانکاری لجستیک طرف سوم (3PL) می باشد که در آن پیمانکار، وظیفه انتقال مواد و یا کالای تولید شده را بر عهده می گیرد. متاسفانه در صنایع مختلف نمونه های موفق شناخته شده اندکی در این زمینه وجود دارند. دو نمونه مهم شرکت های وال مارت و Dell، می باشند. شرکت دل، با توسعه سیستم فروش مستقیم نوآوری های زیادی در زنجیره تأمین ایجاد کرد. ما معتقدیم، این ابتکارات می تواند در بسیاری از صنایع دیگر به کار گرفته شود. در ادامه به چند ویژگی بارز زنجیره تأمین دل، از زبان مایکل دل، مدیر عامل شرکت، اشاره می کنیم:
شرکت های Dell و Wall-mart گرچه در مل چرخه حیات درگیر محصولاتی در مرحله بلوغ می باشند، اما در زنجیره تأمین خود از آنچنان مزیت رقابتی برخودار هستند که آنها را در صنعت مربوطه منحصر به فرد ساخته است.
در اغلب شرکت ها نیاز به چارچوبی مشخص برای تعیین و انتخاب شرکاء احساس می شود. در این قسمت به دنبال راهکاری هستیم که توسعه شراکت و انتخاب شرکاء را تسهیل کند. در اینجا ما شراکت را به دو نوع شراکت عمودی و افقی تقسیم می کنیم.
در این نوع شراکت، شرکت ها مکمل فعالیتهای یکدیگر هستند و به عبارت دیگر هیچ همپوشانی در توانایی ها صورت نمی پذیرد. در حقیقت شرکت ها با هم ادغام می شوند زیرا یک کل، مطلوب تر از مجموعه تک تک اجزاء عمل می نماید. شراکت یک شرکت شاخت و تولید با پیمانکاری لجستیک طرف سوم به منظور تأمین مواد، نمونه بارز این نوع شراکت می باشد. نمونه دیگر شراکت یک سازمان تولیدی با یک سازمان تحقیق و توسعه به منظور توسعه محصولات جدید است. انگیزش شرکاء موجب ایجاد شراکت عمودی کاراتر با تأمین کنندگان و مشتریان می گردد. این حربه، استراتژی موثری در افزایش سهم بازار است.
در شراکت افقی، دو طرف همپوشانی در توانایی های یکدیگر انجام می دهند. عوامل بسیاری همچون گسترش پوشش جغرافیایی و یا تولید انبوه می تواند، موجب انگیزش سازمان ها در شراکت افقی باشد. به بیان دیگر زمانی که در صنعتی، اقتصاد به مقیاس در تولید (یا توزیع)، مزیت رقابتی محسوب شود، شرکتها ممکن است برای بهره گیری از ظرفیت های تولیدی (یا لجستیکی) یکدیگر با هم ادغام شوند. در صنایع مختلف به مثالهای متفاوتی می توان اشاره کرد که در آنها دو شرکت کوچک برای رقابت با شرکتهای بزرگتر با یکدیگر ادغام می شوند. یکی دیگر از مصداقهای شراکت افقی، بنگاه های مجازی می باشند. برای غالب شرکت ها، نظیر Dell ، همکاری با سازمانهای دیگر در زمینه فن آوری های نوین، توسعه محصولات جدید و یا ادغام فن آوری های موجود، به صرفه تر از بسترسازی و توسعه آنها در خود شرکت است. توجه به این نکته ضروری است که پروژه های شراکت؛ به عنوان پروژه های استراتژیک و در سطح کل زنجیره مطرح هستند و این مهم، بیانگر اهمیت این پروژه ها در موفقیت کل زنجیره می باشد.
Peter Parkar و John Harbison ، انواع شراکت های بین سازمانی را مورد بررسی قرار دادند. آنها دو عامل اصلی زیر را در موضوع شراکت، تاثیر گذار دانستند.
در یک سر طیف اتحادهایی قرار می گیرند که شرکتی تمام مسئولیت های دیگری را بر عهده می گیرد و در سر دیگر طیف اتحادهایی واقع شده اند که تنها به خرید ساده یک شرکت از شرکت دیگر در بازه زمانی کوتاه، محدود می گردند. شراکت یک تولید کننده و پیمانکار لجستیکی احتمالا در جایی میانه طیف قرار می گیرد. جزئیات مطروحه در اتحادهای تجاری از اهمیت به سزایی برخوردار است. به جرات می توان گفت مشکلات عدیده ای که در اتحادها و شراکتهای تجاری ایجاد میشوند، ناشی از کم توجهی به جزئیات عوامل عملیاتی اتحادها و توجه صرف به مباحث مالی می باشد.
پایان
منبع: جیمز ب. آیرس
