مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی

مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی

همانگونه که در مقالات قبلی نیز عنوان شد، زنجیره تأمین مشتمل بر تمام فعالیتهای مرتبط با جریان و تبدیل کالاها از مرحله ماده خام (استخراج) تا تحویل به مصرف کننده نهایی و نیزجریانهای اطلاعاتی مرتبط با آنها است و از اجزای زنجیره تأمین بالادست، زنجیره تأمین داخلی و زنجیره تأمین پایین دست تشکیل شده است .مدیریت زنجیره تأمین نیز شامل فعالیت‌هایی مانند یافتن منابع مواد اولیه، برنامه‌ریزی تولید و سیستم‌های توزیع فیزیکی است؛ بنابراین، هدف از مدیریت زنجیره تأمین باید ایجاد کانال ارتباطی بین مشتریان نهایی، کانال‌های توزیع، فرآیندهای تولید و فعالیت‌های تدارکاتی باشد. با این‌حال، شرکت‌ها باید به دنبال یافتن و توسعه راه‌های جدیدی برای انجام کسب‌و‌کار به‌منظور دستیابی به مزیت رقابتی خود بوده و به‌منظور بهبود اثربخشی کارایی زنجیره تأمین خود در فن‌آوری، سرمایه‌گذاری نمایند.

مدیریت زنجیره تأمین سازمانها را مجبور به استفاده از سیستم‌های فناوری اطلاعات نموده است، چراکه سیستم های فناوری اطلاعات، به‌عنوان یک ابزار مهم برای افزایش شایستگی تدارکات و رقابت که تأثیر فوق‌العاده‌ای در دستیابی به مدیریت زنجیره تأمین مؤثر دارد، به رسمیت شناخته‌شده است. ازاین‌رو، مدیران شرکت‌ها باید بدانند که بدون حمایت از سیستم‌های فناوری اطلاعات، ارائه اطلاعات برای گرفتن بهترین تصمیمات در زنجیره تأمین دشوار بوده و شرکای زنجیره باید از IT در فعالیت‌های SCM خود بهره‌مند شوند. درنتیجه، اینترنت و IT نه‌تنها به‌عنوان یک ابزار رقابتی در زنجیره تأمین و مدیریت لجستیک، بلکه به‌عنوان عامل اصلی مؤثر بر عملکرد زنجیره تأمین موردبررسی قرار گرفتند. سیستم‌های IT از قبیل سیستم برنامه‌ریزی مواد موردنیاز  (MRP)، برنامه‌ریزی منابع تولید  (MRPII)، برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP)، مدیریت روابط تأمین‌کننده (SRM)، بارکد گذاری، شناسایی فرکانس رادیویی (RFID)، تبادل الکترونیکی داده‌ها (EDI)، اینترنت، تجارت الکترونیکی، نرم‌افزارهای زنجیره تأمین الکترونیکی و غیره نقش مهمی را در SCM و لجستیک ایفا می‌کنند.

امروزه مفهوم مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی به مدیریت کلیه فعالیت های درون زنجیره با استفاده از فن آوری اطلاعات اطلاق می شود که مشتریان و عرضه کنندگان را به بهترین حالت به هم مرتبط ساخته و ارزش افزوده بیشتری برای سازمان و همچنین مشتریان ایجاد می نماید. در واقع با ایجاد اطلاعات صحیح و با کیفیت، تسهیل گردش و به اشتراک گذاری سریع و مناسب اطلاعات درون زنجیره، بهره وری زنجیره ارزش افزایش و وفاداری مشتریان نیز افزایش خواهد یافت. اما از سویی دیگر، اثربخشی واقعی زنجیره تأمین از منبع تولید تا مشتری نیز نمی تواند بدون انتقال فیزیکی کالاها و مواد اولیه که از طریق زنجیره تأمین انجام پذیر است به دست آید. بنابراین توجه همزمان به موضوعات جریان فیزیکی کالا و جریان اطلاعات در زنجیره تأمین از اهمیت زیادی برخوردار بوده و وجود فرایندی به جا و مناسب جهت نظارت بر عملکرد زنجیره تأمین الکترونیکی برای تمام فعالیتهای فیزیکی و مجازی امری حیاتی می باشد.

مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی علاوه بر مرزهای داخلی سازمان ( زنجیره تأمین داخلی)، زنجیره تأمین بیرون سازمان یعنی تأمین کنندگان مواد اولیه و همچنین مشتریان سازمان را نیز شامل می شود. در سمت مشتریان دسترسی به اطلاعات و آگاهی بهنگام از نیازهای مشتریان، عاملی کلیدی، در رسیدن به چشم انداز مشتری می باشد. وجود پایگاه داده می تواند علاوه بر ارائه اطلاعات بهنگام، با به کارگیری نرم افزار های آماری و تجزیه و تحلیل اطلاعات سفارش و خرید، مشتریان را به گروه های مختلف تقسیم نمایند. مثلا می توان مشتریان را بر اساس میزان و تعداد دفعات خرید به مشتریان کم مصرف و پر مصرف تقسیم نمود و برای هر گروه از مشتریان برنامه ریزی خاصی در تولید، تبلیغات و ارائه خدمات و محصولات اتخاذ کرد.  همچنین در سمت تأمین کنندگان نیز منجر به مدیریت بهتر موجودی و سفارشات، ارزیابی و انتخاب بهتر تأمین کنندگان، سرعت در تأمین مواد اولیه مورد نیاز و ... می شود.

بسیاری از شرکت‌ها در چالش با این سؤال هستند که اینترنت و کسب‌و‌کار الکترونیکی چگونه بر فعالیت‌های زنجیره تأمین آن‌ها تأثیر می‌گذارد. این می‌تواند اثر حذف برخی از واسطه‌ها (ازجمله عمده‌فروشان یا خرده‌فروشان) باشد، اما آن همچنین، ظهور بازیکنان جدید مانند آمایش گران را ترویج می‌دهد که نقش آن‌ها انطباق زنجیره‌های لجستیک سنتی با الزامات کسب‌و‌کار الکترونیکی است. اینترنت در زنجیره تأمین به مدیران، توانایی چالاک بودن در مدیریت شبکه تأمین خود را اعطا کرده است. این شامل توانایی در:

- تنظیم سریع سطوح موجودی

- اضافه کردن یا کاهش حامل‌ها در زمان موردنیاز

- افزایش سرعت در واکنش به مشکلات خدمت‌رسانی به مشتریان

- مدیریت مؤثر امکانات راه دور

- کاهش سطح کاغذبازی

- تنظیم توان مواد در صورت لزوم

- پیگیری دقیق‌تر محموله‌ها

- استراتژی‌های خرید با هزینه مناسب

- بهبود برنامه‌ریزی تولید و

- کاهش افزونگی عملیاتی در سیستم‌ها است.

به‌طور خلاصه، سیستم E-SCM شرکت‌های زنجیره تأمین را قادر می‌سازد، بر موجودی خود نظارت داشته باشند، استفاده از حمل‌ونقل و دارایی‌های انبار خود را بهبود ببخشند و از موازی کاری و تلاش‌های دوباره در انجام فعالیت‌های لجستیک مختلف برای شرکت‌های مشتری خود جلوگیری کنند.

 E-SCM به‌صورت کنترل جریان مواد و اطلاعات، فرآیندهای ساختاری و زیرساخت‌های مربوط به تبدیل مواد به ارزش‌افزوده، محصولات و تحویل محصولات تمام‌شده از طریق کانال‌های مناسب به مشتریان و بازار به‌منظور به حداکثر رساندن ارزش و رضایت مشتری تعریف‌شده است. E-SCM امکان تبادل بیشتر اطلاعات در طول زنجیره تأمین را فراهم می‌کند و شرکت‌ها می‌توانند از سود حاصل از سطوح پایین‌تر موجودی، پاسخ سریع‌تر به مشکلات، سطوح کیفیت بالاتر، رضایت بیشتر مشتری و ارائه محصول متنوع‌تر بهره ببرند. بااین‌حال، تمام این منافع تا زمانی وجود دارد که همه شرکت‌ها در زنجیره تأمین، حاضر به تبادل آن اطلاعات و استفاده از نرم‌افزارهای زنجیره تأمین الکترونیک باشند به‌عبارت‌دیگر، E-SCM زیرساخت‌های به اشتراک‌گذاری داده‌ها را بکار می‌گیرد که ترکیبی از اینترنت و فعالیت‌های زنجیره تأمین است و تمام فعالیت‌های زنجیره تأمین از تهیه تا تدارکات را مدیریت کرده و پلت فرم زیرساخت‌های نرم‌افزاری برای مدیریت تمام فعالیت‌های زنجیره تأمین را فراهم می‌کند.

پایان